Türkiye’de geleneksel alışveriş biçimleri son 10–15 yılda dönüşüme uğradı. Fiziksel pazarlar, AVM’ler ve sokak mağazaları alışverişin odağı olmaya devam ederken; internet üzerinden ürün ve hizmet satın alma davranışı tüketiciler arasında giderek yaygınlaştı. Resmî verilere göre, e-ticaret hacmi ve işlem sayısı her yıl artarken, dijital platformlar artık günlük tüketicinin alışkanlıklarından biri haline geldi.
E-ticaret hacmi hızla büyüyor
2024 yılında Türkiye’de e-ticaret hacmi 3 trilyon Türk lirasını aştı ve bir önceki yıla göre yaklaşık yüzde 62 oranında büyüdü. Bu büyüme, toplam perakende e-ticaret satışlarında 5 milyar 910 milyon adet işlem gerçekleştirilmesine yol açtı. Perakende e-ticaret hacmi ise yaklaşık 1 trilyon 619 milyar Türk lirası olarak kaydedildi. Bu veriler, e-ticaretin ekonomik hacminin son yıllarda belirgin şekilde yükseldiğini ortaya koyuyor.
Dijital platformların yerel dağılımı
Türkiye’de e-ticaret faaliyetinde bulunan işletme sayısı 600 bini aştı ve bu firmaların büyük bir kısmı pazaryeri üzerinden satış yapıyor. Giyim, ayakkabı ve aksesuar sektörleri başta olmak üzere teknoloji ürünleri, ev dekorasyonu ve kitap gibi kategoriler e-ticarette en çok tercih edilen ürün grupları arasında yer aldı.
Mobil alışveriş baskın hale geldi
Mobil platformlar e-ticarette belirleyici oldu; kullanıcıların büyük bir kısmı alışverişlerini telefon veya tablet üzerinden yapıyor. İşlem hacminin önemli bir bölümü mobil uygulamalar aracılığıyla gerçekleşirken, tüketicilerin internet alışverişini tercih etme sıklığı da artış gösterdi.
Pazar ve AVM alışverişi hala yaygın
E-ticaretin yükselişine rağmen, pazar yerleri, AVM’ler ve fiziksel mağazalar Türkiye’de alışveriş kültürünün halen önemli bir parçası olmayı sürdürüyor. Özellikle gıda, manav ürünleri, taze ihtiyaçlar ve özel ürünlere ilişkin tercihlerde fiziki alışverişin payı dikkat çekiyor. Ancak teknoloji, giyim ve elektroniğe yönelik satın almalarda dijital kanal kullanımının arttığı görülüyor.
Tüketici tercihleri dönüşüyor
E-ticaretin toplam ticaret içindeki payı yükselirken, tüketiciler kampanya dönemlerinde çevrim içi alışverişe yöneliyor. ‘Black Friday’, ‘11.11’ gibi etkinliklerin etkisiyle online satışlarda yoğunlaşma yaşanıyor. Bu eğilim, fiziksel perakendenin sezonluk yoğunluğu ile karşılaştırıldığında dijital kanalda alışverişin daha esnek ve cazip hale geldiğini gösteriyor.
Türkiye’de eğilim karşılaştırması
Türkiye’de e-ticaret hacminin gayri safi yurt içi hasıla içindeki payı yüzde 6,5 civarına ulaşırken, toplam ticaretteki payı yaklaşık yüzde 19’a yaklaşıyor. Bu oranlar, ülkenin e-ticaret ekosisteminin hem ekonomik büyüklüğünü hem de tüketiciler tarafından benimsenme düzeyini ortaya koyuyor. Özellikle büyük şehirlerde yaşayan tüketiciler, dijital platformlarda alışverişi fiziksel mağaza deneyimiyle birlikte tercih ediyor.