Son yıllarda en sık tartışılan psikolojik konular arasında yer alan narsistik kişilik bozukluğu, uzmanlara göre ilişkilerde onarılması zor hasarlar bırakabiliyor. Psikologlar, bu kişilik yapısına sahip bireylerin partnerlerini farkında olmadan manipülatif ve istismarcı bir döngünün içine çekebildiğine dikkat çekiyor. İşte narsistik kişilik bozukluğunun ilişkilerdeki temel işaretleri…
İlişkinin merkezinde hep o vardır
Narsist bireylerle kurulan ilişkilerde sohbet ve gündem, çoğunlukla kişinin kendi başarıları, ihtiyaçları ve fikirleri etrafında döner. Uzmanlara göre bu kişiler, partnerlerini bir “eşlikçi” veya “figüran” olarak görme eğilimindedir. Karşı tarafın duyguları ancak onları nasıl etkilediği ölçüsünde değer taşır.
Sürekli hayranlık beklerler
Onaylanma ihtiyacı narsist bireylerde hiçbir zaman tam olarak karşılanmaz. Yapılan iltifatların yetersiz bulunması veya samimiyetsiz olarak değerlendirilmesi ilişkide gerginliğe yol açabilir. Bu durum, partnerin kendisini sürekli yetersiz hissetmesine neden olur.
Empati zayıftır, ihtiyaçlarınız geri plandadır
Narsist kişilerin en belirgin özelliklerinden biri, empati kurmakta zorlanmalarıdır. Karşısındaki kişiyi, duyguları olan bir birey olarak değil, kendi ihtiyaçlarını karşılayan bir kaynak olarak görebilirler. Bu nedenle sınırları ihlal etmeleri ve duygusal sömürüye başvurmaları sık görülür.
“Haklılık” duygusu yüksektir
Uzmanlar, narsist bireylerin kendilerini özel gördükleri için özel muamele talep ettiklerini belirtiyor. Kuralların kendileri için geçerli olmadığına inanabilir, isteklerinin anında yerine getirilmesini bekleyebilirler. Aksi durumlarda öfke patlamaları veya cezalandırıcı tutumlar sergileyebilirler.
Aşağılayıcı tavırlar güç aracı hâline gelir
Kendi kırılgan özgüvenlerini korumak için karşı tarafı küçümsemek, eleştirmek veya alay etmek narsist bireylerin sık başvurduğu yöntemler arasındadır. Özellikle tehdit altında hissettiklerinde bu davranışlar daha da belirginleşir.
Bu kişilik yapısı nasıl oluşuyor?
Narsistik kişilik bozukluğunun temellerinin erken çocukluk döneminde atıldığını belirten uzmanlar, 0–6 yaş arasında yaşanan aşırı övgü veya duygusal ihmal gibi uç deneyimlerin bu tabloya yol açabildiğini ifade ediyor. Çocuk, değersizlik hissini bastırmak için kendini olduğundan büyük gösterme ihtiyacı geliştirebiliyor.
Narsist insanlar iyileşir mi?
Narsistik kişilik bozukluğu bir “karakter kusuru” değil, tıbbi bir kişilik bozukluğu olarak tanımlanıyor. Ancak tedavisi zor; çünkü kişiler çoğunlukla kendilerinde bir sorun olduğunu kabul etmiyor. Genellikle depresyon veya kaygı gibi ikincil şikâyetlerle terapiye başvuruyorlar. Uzmanlara göre uzun süreli ve düzenli psikoterapi ancak kişi değişim için motivasyon geliştirdiğinde etkili olabiliyor.