Sert geçmesi beklenen kış mevsimi yaklaşırken, milyonlarca kişi için en büyük soru “Bu kış nasıl ısınacağız?” oldu. Soğuyan havayla birlikte doğalgazdan kömüre tüm ısınma kaynaklarında hızla artan fiyatlar, hane bütçelerini zorluyor. Alım gücünün düştüğü bu dönemde yurttaşlar, yalnızca bir odayı ısıtmak ya da aile bireyleriyle aynı evde yaşamak gibi zorunlu çözümlere yöneliyor.
Doğalgazda faturalar kabarıyor
Cumhuriyet Gazetesi’nden Elif Özge Yalçın’ın haberine göre; Türkiye’de 26,6 milyon hanenin yaklaşık 22 milyonu doğalgaz kullanıyor. GAZBİR’in verilerine göre geçen kış ortalama tüketim 122 metreküp olarak kaydedildi. Bu seviyede bir kullanım bugünkü tarifelerle vergiler dahil yaklaşık 1.500 TL’lik fatura anlamına geliyor.
Kömürde artış devam ediyor
Kömür de faturalarda ağırlığını hissettiriyor. 2024’te 4 bin TL olan yerli kömür ton fiyatı bu yıl 5 bin 200 TL’ye, ithal kömür 6 binden 9 bin 400 TL’ye çıktı. Yıllık artış yerli kömürde yüzde 30, ithal kömürde yüzde 57 seviyesinde.
“Zam kaçınılmaz”
TMMOB Makine Mühendisleri Odası’ndan gelen uyarılar da tabloyu pekiştiriyor. Doğalgaz Komisyonu Başkanı Hüseyin Kaya, “Bugün 1000 TL gelen bir fatura çok yakında 2 bin TL’ye çıkabilir” değerlendirmesinde bulunuyor.
Eski BOTAŞ yöneticisi Ali Arif Aktürk ise metreküp fiyatının maliyet bazında 17 TL olması gerektiğini hatırlatarak, zam ihtiyacının ertelenemez hale geldiğini söylüyor. Aktürk’e göre sübvansiyon yerine, kış aylarında hanelere aylık 10 bin TL’lik ısınma desteği verilmesi daha etkili ve daha düşük maliyetli bir çözüm olabilir.
Halkın yüzde 30’u ısınamıyor
Isınma sorunu yalnızca ekonomiyle sınırlı değil; barınma koşulları da tabloyu ağırlaştırıyor. Derin Yoksulluk Ağı’ndan Hacer Foggo, TÜİK verilerine dikkat çekerek Türkiye’de hanelerin üçte birinin nemli/sağlıksız evlerde yaşadığını ve yeterince ısınamadığını hatırlatıyor. Foggo, sahada karşılaştıkları tabloyu şöyle özetliyor:
“Montsuz okula giden çocuklar, gün boyu battaniyeye sarılan yaşlılar, sıcak bir çalışma köşesi bulamayan üniversiteliler… Temel bir ihtiyaç olan ısınma, binlerce aile için lüks haline geldi.”
Evler birleştiriliyor, odalar kapatılıyor
Cumhuriyet’e konuşan bir vatandaş, yaklaşan kışın kendileri için “kaygı ve stres” anlamına geldiğini söylüyor. Termometreler daha da düştüğünde çözüm olarak yalnızca belli odaları ısıtmayı, kalorifer peteklerini kapatmayı planladıklarını belirtiyor. Bazı aileler ise evlerini birleştirme yoluna gidiyor: “Biz emekliyiz, oğlum ve gelinim çalışsa da geçim sıkıntısı içindeler. Evlerini kapatıp bize taşınacaklar. En azından tek evi ısıtmakla yetiniriz.”