Sosyal medyada bir anda viral hâle gelen “nikbinlik” başlığı, pek çok kullanıcı tarafından yeni bir yapay zeka projesi zannedildi. Oysa yapılan incelemeler ve güvenilir kaynaklar, “nikbinlik” kelimesinin köklü bir dilsel ve felsefi kullanımda olduğunu, bir yapay zeka yazılımı olmadığını ortaya koyuyor. Bu haber, hem “Nikbinlik yapay zeka mı?” sorusuna yanıt verirken hem de “Nikbinlik nedir?” sorusunun cevabını detaylı biçimde sunuyor.
Nikbinlik Yapay Zeka mı?
“Nikbinlik” adıyla herhangi bir yapay zekâ projesi ya da yazılım çalışması bulunmamaktadır. Sosyal medya paylaşımında kavramın bir “yapay zeka” olarak tanıtılması, araştırmalarla doğrulanmamış bir iddadır.
Açıklamalara göre bu bilginin gerçeği yansıtmadığı ve “nikbinlik” ifadesinin teknolojik bir oluşumla bağlantılı olmadığı değerlendirilmiştir.
Nikbinlik Nedir?
Türk Dil Kurumu’na göre “nikbinlik”, “olayların olumlu yönlerini görebilme, olumlu düşünebilme, iyimser olma hali” anlamına gelmektedir.
Ayrıca, felsefi ve ahlâkî bağlamda değerlendirildiğinde “nikbinlik, varlığın aslının tamamen iyi olduğunu, kötülüğün özünde bir eksiklikten kaynaklandığını savunan anlayış” olarak da tanımlanmıştır.
Kelimenin kökeni Farsça “nīk” (iyi, güzel) + “bīn” (gören) bileşkesinden oluşur; yani doğrudan “iyi görme” anlamına işaret eder.
Kullanımına dair örnekler:
- Dilimizde “nikbin” sıfatı, “her durumda iyiyi görmeye eğilimli” kişi anlamında kullanılır.
- “Nikbinlik” ise bu kişilik özelliğinin genel hâli ya da tutumu olarak yer alır.
- Bazı kültürel/edebî kullanımlarda, “nikbinlik” kelimesi bir umut ve iyimserlik sembolü biçiminde yer almıştır.