Bir zincir marketten plastik poşet isteyen tüketici, kasiyerden sadece kağıt ve bez çanta satıldığı yanıtını aldı. Plastik Poşetlerin Ücretlendirilmesine İlişkin Usul ve Esaslar’ın 8. maddesine aykırı olduğu iddiasıyla Kamu Denetçiliği Kurumu’na (KDK) başvuru yapıldı. Başvuruda, plastik poşetin zorunlu olmamasının ve sadece pahalı alternatiflerin sunulmasının tüketiciyi mağdur ettiği vurgulandı.
“Yasaya Aykırı Uygulamalar Denetim Altına Alınsın”
Kamu Denetçiliği Kurumu, Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’na gönderdiği tavsiye yazısında zincir marketlerde plastik poşet satılmamasının idari denetim kapsamına alınarak gerekli yaptırımların uygulanması gerektiğini belirtti. KDK, plastik poşetin tamamen kaldırılarak sadece kağıt ve bez çanta sunulmasının hem yasal yükümlülüklere hem de tüketici haklarına aykırı olduğuna dikkat çekti.
Seçim Hakkı İhlali
KDK’nin kararında, plastik poşetin yanı sıra kağıt, file ve bez çanta gibi alternatiflerin birlikte sunulması gerektiği vurgulandı. Ancak zincir marketlerin sadece pahalı alternatiflerle tüketiciye zorunlu bir ekonomik yük getirdiği kaydedildi. “Tüketiciye seçim hakkı tanınmaması ve zorunlu dayatmanın çevre dostu davranış biçimini değil, ekonomik külfeti artırdığı” ifade edildi.
Çevre Koruma Amaçlı Düzenleme, Tersine İşliyor
Yasada plastik poşetlerin ücretlendirilmesiyle tüketicinin çevre bilincinin artırılması hedeflenirken, poşet sunulmaması ve yalnızca daha pahalı ürünlerin satılması düzenlemenin ruhuna aykırı bulundu. KDK, plastik poşetlerin tedarik ve satışının yeniden sağlanması gerektiğini, buna paralel olarak alternatiflerin de sunulmasının zorunlu olduğunu belirtti.
Marketler Uygulamalarını Gözden Geçirmeli
KDK kararı, zincir marketlerin uygulamalarının hukuka ve hakkaniyete uygun olmadığı sonucuna vardı. Plastik poşet bulundurma yükümlülüğünün ihlali ile tüketicinin haklarının zedelenmesi nedeniyle idari denetim başlatılması gerektiği vurgulandı. Tüketiciler, hem çevreyi koruyan hem de ekonomik olarak yük getirmeyen bir uygulama bekliyor.
Tüketicinin ekonomik hakkı ile çevre duyarlılığı arasında dengeli bir çözüm bulunması gerektiği bu kararla bir kez daha gündeme geldi. Zincir marketlerin uygulamaları ve KDK’nin tavsiye kararının sonuçları kamuoyunda yakından takip ediliyor.