14 Temmuz 1518’de Strasbourg sokaklarında Frau Troffea aniden dans etmeye başladı. Başlangıçta yalnızca kendisinin hareket ettiği bu dans, günler içinde onlarca kişiye, ay sonunda ise yaklaşık 400 kişiye yayıldı. İnsanlar günlerce durmadan dans etti; bazıları yorgunluktan yere yığıldı, hatta öldü. Kent yetkilileri dönemin tıp anlayışıyla bu durumu “aşırı ısınmış kan” olarak yorumladı ve dansı sürdürmelerini önerdi. Ancak önerilen yöntem sorunu çözmek yerine büyüttü. Günümüzde, bilim insanları bu kitlesel fenomenin nedenini açıklamak için farklı teoriler üretiyor.
Yetkililerin çözümü: Daha fazla dans
Olay kontrolden çıkınca Strasbourg yönetimi, dansçılar için şehir meydanında sahne kurdurdu, müzisyen ve profesyonel dansçılar tuttu. Amaç, halkın “aşırı ısınmış kanını” terleyerek atmasını sağlamaktı. Ancak uygulama tam bir fiyasko oldu; sahne ve müzik daha fazla insanın dansa katılmasına yol açtı. Çaresiz kalan yetkililer, durumu dini bir törenle çözmeye çalıştı, Aziz Vitus’un lanetini kaldırmayı amaçladılar.
Toplumsal travma ve kitlesel histeri
Tarihçi John Waller’a göre, Dans Vebası’nın temelinde yoğun toplumsal stres ve psikojenik bir kitlesel hastalık yatıyor. Strasbourg, kıtlık, salgın ve yoksullukla mücadele ediyordu. Halk büyük bir psikolojik baskı altındaydı. Aziz Vitus inancı, baskıyı ifade etmenin bir yolu olarak dans davranışını tetiklemiş olabilir. İnsanlar, bilinçaltında dans ederek azizin gazabından kaçabileceklerine inanmış olabilir.
Ergot mantarı halüsinasyonları
Bir başka teori ise ergot mantarına dayanıyor. Çavdar üzerinde yetişen bu mantar LSD’ye benzer etkiler yaratarak halüsinasyon ve kasılmalara yol açabilir. Ancak teori, uzun süreli dansı açıklayamıyor; ergot zehirlenmesi ciddi sağlık sorunlarına neden olurken, tarihi kayıtlarda bu belirtiler yok. Ayrıca salgının yalnızca belirli bölgede görülmesi de teoriyi zayıflatıyor.
Gizem hâlâ çözülmüş değil
500 yıl geçmesine rağmen Strasbourg Dans Vebası, hâlâ tam olarak açıklanamayan bir tarihi olay olarak kayıtlarda yer alıyor. Araştırmacılar dini ritüeller, toplumsal ve nörolojik etkenler gibi farklı teoriler üzerinde duruyor. Olay, insan zihninin aşırı stres altında beklenmedik ve kitlesel tepkiler verebileceğini gösteren çarpıcı bir örnek.