Güneş'te meydana gelen 8.2 büyüklüğündeki koronal kütle atımı (CME), bilim dünyasını alarma geçirdi. Uzmanlara göre bu büyüklükteki jeomanyetik fırtınalar, elektrik şebekelerinden internete, uydu iletişiminden GPS sistemlerine kadar birçok teknolojik altyapıyı etkileyebilir. Patlamanın etkilerinin önümüzdeki saatlerde Dünya'ya ulaşması bekleniyor.
Uzaydan Gelen Uyarılar Kritik Seviyede
Güneş yüzeyinde gerçekleşen dev patlama sonrası oluşan plazma bulutu, saatte milyonlarca kilometrelik hızla Dünya’ya doğru ilerliyor. NASA ve diğer uzay ajansları, söz konusu olayın ciddi jeomanyetik fırtınalara yol açabileceği konusunda uyarılarda bulundu. Uzmanlar, “Bu ölçekteki bir CME, 1989’da Kanada’nın Quebec eyaletinde tüm eyaletin elektriğini kesmişti. Bu fırtına da benzer etkilere yol açabilir” diyor.
CME Nedir, Neden Tehlikelidir?
Koronal kütle atımı (CME), Güneş’teki ani patlamalar sonucu oluşan büyük plazma bulutlarının uzaya fırlamasıyla oluşur. Bu patlamalar sırasında Güneş’ten kopan enerji yüklü parçacıklar, çok yüksek hızlarla Dünya’ya doğru ilerler. Eğer bu parçacıklar Dünya’nın manyetik alanına çarparsa, “jeomanyetik fırtına” adı verilen bir durum meydana gelir.
Bu fırtınalar, günlük yaşamımızda kullandığımız birçok teknolojiyi etkileyebilir. Örneğin:
- Elektrik hatlarında dalgalanmalara neden olabilir,
- GPS ve navigasyon cihazlarının doğru çalışmasını engelleyebilir,
- Uydu iletişimini bozabilir,
- Uçakların yön bulma sistemlerinde sorun yaratabilir,
- Radyo ve telsiz yayınlarında kesintilere yol açabilir.
Yani Güneş’teki bir patlama, farkında olmasak da Dünya’daki birçok sistemi geçici olarak etkileyebilir.
Türkiye’de Kuzey Işıkları Görülecek Mi?
Güneş’teki güçlü patlamalar sonrası Dünya atmosferinde kuzey ışıkları oluşabiliyor. Bu görsel şölen; genellikle kutup bölgelerinde gözlemlense de, güçlü jeomanyetik fırtınalarda Türkiye gibi daha güneydeki ülkelerde de zaman zaman görülebiliyor.
Güneş’teki büyük patlamanın etkisi Türkiye’de çok güçlü hissedilmeyebilir, çünkü ülkemiz orta enlemde yer alıyor. Ancak yine de bazı aksaklıklar yaşanabilir. Uzmanlar, şu konularda dikkatli olunması gerektiğini söylüyor:
- İnternet ve telefon bağlantılarında geçici kesintiler olabilir.
- Uydu sinyallerinde bozulmalar yaşanabilir.
- Navigasyon (GPS) cihazları kısa süreli sorunlar çıkarabilir.
- Radyo ve telsiz yayınlarında kopmalar olabilir.
Yetkililerin bu gibi durumlara karşı hazırlıklı olması önemli. Özellikle elektrik, internet ve haberleşme altyapılarında çalışan kurumların önlem alması tavsiye ediliyor. Ayrıca kutup bölgelerine uçuş yapan hava yollarının da rota planlamalarını gözden geçirmeleri gerekebilir.
