1495 ile 1498 yılları arasında tamamlanan bu devasa duvar resmi, İsa’nın havarilerine "İçinizden biri bana ihanet edecek" dediği dramatik anı ölümsüzleştirir. Ancak eseri benzersiz kılan sadece bu hikâye değil, Leonardo'nun deneysel teknikleri ve tablonun içine gizlediği şifrelerdir. İşte sanat tarihçilerini ve bilim insanlarını hâlâ şaşırtmaya devam eden o 5 gerçek.
1. Tablonun içinde gizli bir melodi var
2007 yılında İtalyan bir müzisyen olan Giovanni Maria Pala, tablodaki ekmek dilimleri ve havarilerin ellerinin konumunun müzikal bir dizeye karşılık geldiğini keşfetti. Sağdan sola (Leonardo'nun yazı stili gibi) okunduğunda, yaklaşık 40 saniyelik ilahi benzeri bir melodi ortaya çıkıyor. Leonardo’nun aynı zamanda yetenekli bir müzisyen olduğu düşünüldüğünde, bu durum tablonun içine gizlenmiş bir "soundtrack" olarak nitelendiriliyor.
2. Eser aslında bir fresk değil
Resim, ıslak sıva üzerine yapılan klasik bir fresk değildir. Mükemmeliyetçi olan Leonardo, fresk tekniğinin getirdiği hızlı çalışma zorunluluğunu sevmiyordu. Bu yüzden kuru duvara yağlı boya ve tempera uygulamayı denedi. Ancak bu deneysel yöntem bir felaketle sonuçlandı; resim daha Leonardo hayattayken dökülmeye ve solmaya başladı. Bugün gördüğümüz eser, aslında orijinal boyanın sadece çok küçük bir kısmını içeren yoğun restorasyonların bir ürünüdür.
3. Sofradaki ana yemek kuzu değil, yılan balığı
Yüzyıllar boyunca sofradaki yemeğin kuzu eti olduğu varsayıldı. Ancak 1997-1999 arasındaki büyük restorasyon sırasında, tabaklardaki yiyeceklerin aslında portakal dilimleriyle süslenmiş yılan balığı olduğu ortaya çıktı. Bu detay, Leonardo'nun yaşadığı dönemdeki İtalyan mutfak kültürüne bir atıf olmasının yanı sıra, sembolik anlamlar üzerine yeni tartışmalar başlattı.
4. Yahuda’nın yüzü için hapishaneler gezildi
Leonardo, tabloda yer alan 13 karakterin her biri için gerçek insan modeller kullandı. Rivayete göre, hain Yahuda’yı resmetmek için Milano'nun en azılı suçlularının bulunduğu zindanları gezdi ve orada bulduğu bir mahkûmun yüzünü, ihaneti en iyi yansıtacak ifade olarak seçti. İsa'nın yüzü için ise saflığı temsil eden çok genç bir modelden ilham almıştı.
5. Tablonun ortasında bir kapı vardı
1652 yılında manastırdaki keşişler, mutfak ve yemek salonu arasında bir geçiş yapmak için duvarın alt kısmına bir kapı açtılar. Bu inşaat sırasında İsa’nın ayaklarının bulunduğu kısım tamamen yıkıldı. Bugün tabloda İsa'nın ayaklarını göremememizin sebebi, sanat eserinden çok yemek servisine önem veren o dönemin pratik (ve talihsiz) mimari kararıdır.
