Dünyanın dört bir yanında giderek artan elektrik ihtiyacı termik santral sayısını da artırıyor. Elektrik üretimi için su gücünün kullanıldığı barajların aksine termik santraller, kimyasal enerjinin elektrik enerjisine dönüşümünü sağlıyor.
Termik santral nasıl çalışıyor?
Buna göre katı, sıvı, gaz halinde bulunan termik kaynağın uygun şartlarda ve uygun ortamda yakılarak yakıtın verdiği ısı enerjisinden ve genleşmeden mekanik enerji elde ediliyor. Elde edilen bu mekanik enerjiden de alternatörler yardımı ile elektrik enerjisi üreten santrallere, termik santral adı veriliyor.
Termik santraller fiyatları yükseltiyor
Termik santrallerde üretilen elektrik enerjisinin birim maliyetinin hidroelektrik santrallerde üretilen elektriğe göre çok daha pahalı olduğu biliniyor.
Termik santrallerin çeşitleri
Termik santrallerin, yakıtın ve mekanik enerji üreten makinenin cinsine göre farklı çeşitleri vardır. Bunlar,
- Buhar türbinli santraller: Büyük kazanlarda yakılan yakıt ve hava karışımı esnasında kazanda bulunan sudan, yüksek sıcaklıkta yüksek basınçlı buhar elde ediler ve bu, buhar türbinine gönderilerek mekanik
enerji elde edilir. Buhar türbinine akuple olan alternatör de bu enerjiyi elektrik enerjisine dönüştürür. - Gaz türbinli santraller: Akşam hava kararmaya başladıktan sonra saat 18.00-21.00 arasında konutlarda ve sokaklarda elektrikler görülmeye başlanır. Aynı anda sokak lâmbaları da devreye girmektedir. Yükün bu yüksek olduğu zamanda artan enerji ihtiyacını karşılamak için devreye çabuk giren ve çıkabilen santrallere ihtiyaç vardır. Şu anda bu tarz ihtiyaçlar hidrolik santrallerle sağlanıyor ama onlar olmadığında gaz türbinli santraller kullanılıyordu. Gaz türbinli santrallerde en
çok motorin ve doğal gaz kullanılmaktadır. - Dizel Santraller: Elektrik enerjisi üretiminde birim maliyeti çok pahalı olduğu için büyük santral seviyesinde kullanılması uygun olmaz. Bu sebeple elektrik enerjisinin kesildiği zamanlarda hizmetlerin devamlılığını sağlamak için kullanılır. Günümüzde jeneratör cihazlarında da kullanılır. Dizel santraller, elektrik enerjisinin ulaştırılamadığı çöllerde ve gemilerde, fabrika, işletme, Türk Telekom, Tv istasyonları, hastaneler gibi önemli yerlerde kullanılır.
- Nükleer Santraller: Sistem nükleer fisyon reaksiyonlarıyla ısı üretir, bu ısı santralin içinde bulunan suyu kaynatır ve buharlaştırır. Bu buhar, türbinleri döndürerek elektrik jeneratörlerine enerji iletir. Reaktördeki uranyum-235 veya plütonyum-239 gibi radyoaktif elementler, parçalanır ve bu parçalanma sırasında büyük miktarda enerji ortaya çıkar. Nükleer reaktörlerde, reaksiyonlar zincirleme bir şekilde devam eder, bu da daha fazla enerji açığa çıkmasına yol açar. Reaktörün sıcaklığı arttıkça, enerji üretimi hızlanır. Bu nedenle, reaksiyonun hızını kontrol etmek için reaktörde bulunan kontrol çubukları devreye girer ve bu çubuklar, fazla nötronları emerek reaksiyon hızını denetler. Bir nükleer santral; reaktör, buhar jeneratörü ve türbin olmak üzere üç ana bölümden oluşur. Reaktörde nükleer fisyon reaksiyonları meydana gelir, bu da sıcak gaz veya su üretir. Bu ısı, buhar jeneratörüne iletilir ve burada suyu kaynatarak yüksek basınçlı buhar hazırlanır. Üretilen buhar, türbinleri döndürür ve jeneratör aracılığıyla elektrik üretimi sağlanabilir. Sonunda atom çekirdeklerinin parçalanması veya birleşmesi yoluyla elde edilen yüksek enerji yani nükleer enerji ortaya çıkar.