Türkiye’de asgari ücretle çalışan milyonlarca vatandaşın barınma ihtiyacı ve konut sahipliği imkanları arasındaki dengesizlik, güncel verilerle saptandı. Merkez Bankası konut fiyat endeksi baz alınarak yapılan çalışmalar, asgari ücretin konut fiyatları karşısındaki alım gücünün ciddi oranda gerilediğini gösteriyor. Yapılan hesaplamalara göre, Türkiye genelinde 90 metrekarelik bir konutun bedelini ödemek için ortalama 29 yıl çalışmak gerekirken, bu süre şehirlere göre büyük farklılıklar gösteriyor.
Büyükşehirlerde konuta erişim süreleri uzuyor
Konut fiyatlarının en yüksek olduğu İstanbul’da asgari ücretli bir çalışanın ev sahibi olabilmesi için 46 yıl boyunca mesai harcaması gerektiği belirlendi. İzmir’de bu süre 32 yıla tekabül ederken, Ankara’da ise 26 yıl olarak kayıtlara geçti. EKONOMİ tarafından yapılan bu hesaplamalarda, çalışanın maaşının yarısını kredi taksitine ayırdığı ve faiz oranının sıfır olduğu en iyimser senaryo üzerinden hareket edildiği bildirildi.
Fiyat artışları asgari ücret zamlarını geride bıraktı
2010 yılından bugüne geçen süreçte, asgari ücret 577 liradan 22 bin 104 liraya çıkarak 38,3 katlık bir artış gösterdi. Ancak aynı zaman diliminde Türkiye genelindeki metrekare birim fiyatları 1.024 liradan 42 bin 548 liraya fırlayarak 41 kat arttı. İstanbul’daki metrekare fiyat artışının 43 kat, İzmir’de 46 kat ve Ankara’da 40 kat seviyesine ulaşması, ücretlerin mülk fiyatları karşısında zayıfladığını teyit ediyor.
Bankacılık sistemi ve aylık taksit sınırlamaları
Bankacılık mevzuatları gereği 22 bin 104 lira olan mevcut asgari ücretin ancak 11 bin 52 liralık kısmı aylık taksit ödemesine ayrılabiliyor. Bu ödeme limiti dikkate alındığında, 90 metrekarelik bir ev için çalışılması gereken ay sayısı Türkiye genelinde 346, İstanbul’da 559, İzmir’de 383 ve Ankara’da 314 olarak hesaplanıyor. Mevcut finansal tablolar, ücretli çalışanların taksit ödeme kapasitesinin konut bedellerini karşılamakta yetersiz kaldığını işaret ediyor.
Yeni asgari ücret senaryolarında beklenen değişim
2026 yılı için asgari ücrete yapılması muhtemel yüzde 25'lik zam oranıyla maaşın 27 bin 500 liraya yükselmesi durumunda dahi konut erişim süresi beklentilerin altında kısalıyor. Maaş artışı gerçekleşse bile Türkiye genelinde bir ev sahibi olma süresi 23 yıla iniyor. Bu yeni senaryoda İstanbul için gereken çalışma süresi 37,5 yıla, İzmir’de 25,7 yıla ve Ankara’da 21 yıla geriliyor
