Diyet ve egzersiz programları hazırlanırken bazal metabolizma hızı büyük önem taşıyor. Vücudun dinlenme halindeyken hayati fonksiyonlarını sürdürebilmesi için ihtiyaç duyduğu minimum enerji miktarını ifade eden BMH, kişisel faktörlere bağlı olarak değişiyor. Bu farklılık, aynı diyeti uygulayan kişilerden bazılarının kilo verip bazılarının verememesinin nedenlerinden biri olarak gösteriliyor.
Bazal metabolizma hızı nasıl hesaplanıyor?
Dünya genelinde kabul gören Harris-Benedict formülü, BMH hesaplamasında sıklıkla kullanılıyor. Formül, cinsiyet, yaş, kilo ve boy gibi faktörlere dayanıyor.
- Erkekler için: BMH = 66,47 + (13,75 x kilo) + (5 x boy) - (6,76 x yaş)
- Kadınlar için: BMH = 655,10 + (9,56 x kilo) + (1,85 x boy) - (4,68 x yaş)
Hesaplanan değer, günlük aktiviteler ve egzersiz seviyesi ile çarpılarak kişinin toplam kalori ihtiyacı ortaya çıkıyor. Ancak kişisel sağlık durumu ve metabolizma farklılıkları göz önünde bulundurularak, klinik testlerle kesin değerlerin belirlenmesi öneriliyor.
İdeal metabolizma hızı yok ama normal değerler var
BMH için sabit bir ideal değer bulunmuyor. 20-40 yaş aralığındaki kadınlar için 1000-1400 kalori, erkekler için 1200-1600 kalori aralığı normal kabul ediliyor. 40 yaş ve üzeri kişilerde metabolizma doğal olarak yavaşladığı için bu değerler düşebiliyor.
Metabolizmayı etkileyen faktörler
Bazal metabolizma hızını etkileyen başlıca faktörler şunlar:
- Kas kütlesi: Kas, yağdan daha fazla enerji yaktığı için kas kütlesi arttıkça BMH yükseliyor.
- Yaş: İlerleyen yaşla birlikte kas kaybı metabolizmayı yavaşlatıyor.
- Cinsiyet: Erkeklerin kas kütlesi genellikle daha fazla olduğu için metabolizmaları daha hızlı çalışıyor.
- Genetik ve hormonlar: Aile geçmişi ve tiroid hormonu gibi hormonlar BMH’yi etkiliyor.
