Geçtiğimiz günlerde İstanbul Ortaköy’de bir ailenin kumpir ve midye tükettikten sonra gıda zehirlenmesi şüphesiyle hayatını kaybetmesi, Türkiye’de gıda güvenliğine yönelik endişeleri artırdı. Bunun üzerine mutfakta yaygın bir uygulama olan “çiğ tavuk yıkanmalı mı?” tartışmasını yeniden gündeme geldi.
İngiltere Gıda Standartları Kurumu (FSA), tavuğu pişirmeden önce yıkamanın hijyen sağlamadığı gibi kampilobakter adlı bakterinin ellere, mutfak yüzeylerine ve kaplara bulaşma riskini önemli ölçüde artırdığı uyarısında bulunuyor. Kuruma göre bu alışkanlık, “Çiğ tavuk yıkanırsa ne olur?” sorusunun en ciddi yanıtı olan gıda zehirlenmesi riskini beraberinde getiriyor.
Çiğ tavuk yıkanırsa ne olur?
FSA’nın açıklamasına göre musluk altında yıkanan tavuktan etrafa sıçrayan su damlacıkları, bakterilerin ellere, mutfak tezgâhına, kaplara ve hatta giysilere bulaşmasına yol açıyor. Bu durum, gıda zehirlenmesinin en yaygın nedenlerinden biri olan kampilobakter enfeksiyonunu tetikliyor. Buna rağmen İngiltere’de insanların yüzde 44’ü hâlâ tavuğu pişirmeden önce yıkamayı sürdürüyor.
Kampilobakter tehlikesi sandığınızdan daha ciddi
Kampilobakter enteriti; ishal, karın ağrısı, ateş, bulantı ve kusma gibi belirtilerle seyrediyor. Özellikle de seyahat sırasında sık görüldüğü için “gezgin ishali” olarak da biliniyor. Çiğ kümes hayvanları, sebzeler ve pastörize edilmemiş süt, bakterinin en yaygın bulaşma kaynakları arasında yer alıyor.
Daha ağır vakalarda enfeksiyon;
- Huzursuz bağırsak sendromuna (İBS)
- Bağışıklık sisteminin sinirlere saldırdığı Guillain-Barre sendromuna (GBS)
neden olabiliyor. Nadir de olsa ölüm riski bulunan bu bakteri özellikle çocuklar ve yaşlılar için büyük tehlike taşıyor.
Marketten alınan paketli tavuk yıkanır mı?
Uzmanlara göre paketli ya da açık satılan tavuk arasında fark yok. Her iki durumda da tavuğu yıkamak bakteriyi temizlemiyor, aksine mutfağa daha fazla yayılmasına yol açıyor. Bu nedenle FSA, tavuğun yalnızca uygun şekilde pişirilmesini öneriyor.
Tavuk suda yıkanırsa ne olur?
Tavuğu suyun altında tutmak, yüzeye tutunan bakterilerin etrafa saçılmasını kolaylaştırıyor. Yani “temizlik” amacıyla yapılan bu işlem, aslında çapraz bulaşma riskini katlıyor. En güvenli yöntem, tavuğu yıkamadan doğrudan pişirmek.
Enfeksiyon durumunda ne yapılmalı?
Sağlık Bakanlığı’na göre ishal düzelene kadar yağsız ve posasız gıdalarla ishal diyeti uygulanmalı ve hastanın bol sıvı tüketmesi sağlanmalı. İshal kesici ilaçlar önerilmiyor. Sıvı ve tuz kaybını dengelemek için gün boyunca az porsiyonlarla beslenmek ve su tüketimini artırmak önemli. Ancak her vaka farklı olabileceğinden mutlaka bir doktora danışılması tavsiye ediliyor.
