Astronomlar, evrenin en hızlı büyüyen kara deliklerinden birini gözlemledi. NASA’nın Chandra X-ışını Gözlemevi, RACS J0320-35 adlı kuasarı inceleyerek, evrenin erken dönemlerinde bazı kara deliklerin nasıl bu kadar devasa boyutlara ulaşabildiğine ışık tuttu.
Bu kara deliğin kütlesi, Güneş’in yaklaşık bir milyar katına eş değer ve Dünya’dan tam 12,8 milyar ışık yılı uzaklıkta yer alıyor. Yani gözlemimiz, evrenin oluşumundan sadece 920 milyon yıl sonrasına, erken evrenin derinliklerine uzanıyor. Kara delikten yayılan X-ışını miktarı, ilk milyar yılda bilinen diğer tüm kara deliklerden çok daha yüksek.
Parlayan Dev: Kuasar
RACS J0320-35, devasa kütlesiyle çevresindeki galaksileri gölgede bırakan parlak bir kuasar oluşturuyor. Kuasarı bu denli güçlü yapan unsur ise kara deliğin etrafındaki maddeleri yutarak enerji üretmesi. Kuasar 2023’te Chandra gözlemleriyle detaylı biçimde incelendi ve sıradışı büyüme hızı ortaya kondu.
Chandra verileri, bu kara deliğin Eddington sınırını aşan bir hızla büyüdüğünü gösteriyor. Eddington sınırı, kara deliklerin madde yutma hızını belirleyen doğal bir sınırdır. Araştırmacılar, RACS J0320-35’in yılda 300 ila 3.000 Güneş kütlesi arasında büyüdüğünü tahmin ediyor. Eğer bu hız uzun süre devam ettiyse, kara delik başlangıçta küçük bir yıldızın çöküşünden oluşmuş olabilir; bu da kara delik oluşum teorilerini test etme fırsatı sunuyor.
Buna ek olarak, kuasarın çevresinde ışık hızına yakın hızlarda hareket eden parçacık jetleri gözlemlendi. Bu jetler, kuasarlar arasında nadir görülen bir özellik ve kara deliğin hızlı büyüme süreciyle ilişkili olabilir.