Türkiye’nin resmi olmasa da kültürel başkenti olan İstanbul, dünya için tarihsel anlamda büyük öneme sahip bir kenttir. Bizans İmparatorluğu’ndan Osmanlı Devleti’ne kadar birçok medeniyetin beşiği olan İstanbul’daki semt ve ilçe isimlerinin nereden geldiği vatandaşlar tarafından merak edilen konulardan birisidir. İşte İstanbul semtlerinin tarihi kökenleri:
BEYOĞLU: PONTUS PRENSİNDEN PERA’YA
Bizans döneminde yerleşim olmayan Beyoğlu, “karşı yaka” ya da “öte” anlamına gelen “Pera” adıyla biliniyordu. Yabancılar burayı “Peran Bağları” olarak adlandırırken, Türkler “Pera”yı “Beyoğlu”na çevirdi. En güçlü rivayet, Fatih Sultan Mehmed döneminde Pontus prensi Aleksios Komnenos’un İslam’ı kabul ederek burada yaşamasıyla semtin “Beyoğlu” adını aldığı yönünde.
ETİLER: VİLLALARIN MODERN MİRASI
Etibank ortaklığı altında 1950’lerde kurulan Etiler Yapı Kooperatifi, 192 villa inşa etmek için bölgeye adım attığından dolayı zamanla bu semte resmi adını veren kuruluş olmuştur. İstanbul’un modern yerlerinden olan Etiler’e her yıl binlerce turist ziyarette bulunur.
LALELİ: BİR DERVİŞİN İZİNDE
Laleli’nin adı, III. Mustafa döneminde yaşayan ve padişah tarafından çok sevilen Laleli Baba adlı dervişten geliyor. Onun adına inşa edilen cami, semte ismini verdi. Laleli Baba’nın türbesi ise Fatih’te ziyaretçilerini ağırlıyor.
OKMEYDANI: SAVAŞ OKLARININ HEDEFİ
Osmanlı ordusunun fetih hazırlıkları sırasında ordunun karargah yeri, şimdi Okmeydanı olarak adlandırılan bölgedir. Adı ‘’Ok atılan yer’’ anlamına gelen Okmeydanı, Türk tarihi için savaş anlamı taşıyan bir semttir.
AKARETLER: SULTAN ABDÜLAZİZ’İN VAKFI
Sultan Abdülaziz’in Aziziye Camii’nin giderlerini karşılamak için kurmayı planladığı bir vakıf, II. Abdülhamit döneminde hayata geçti. Bu vakfın adı olan “Akaretler”, semtin bugünkü ismi oldu.
BEŞİKTAŞ: TAŞ BEŞİK EFSANESİ
Beşiktaş ilçesinin adını almasıyla ilgili rivayete göre, Hz. İsa’nın beşiği Kudüs’ten getirilip Rahip Yuşka’nın yaptırdığı kiliseye konur. Rumlar arasında ‘’Kone Petro’’ (Taş Beşik) adını alan bölge, beşiğin Ayasofya’ya götürülmesinin ardından zamanla ‘’Beşiktaş’’ ismini alır.
KADIKÖY: KADIDAN KALAN MİRAS
Günümüzde Fenerbahçe Spor Kulübü ile de özdeşleşen Kadıköy, 8. yüzyılda Megaralı göçmenler tarafından ‘’Khalkedon’’ adıyla kurulur ve Fatih Sultan Mehmed’in İstanbul’u fethiyle birlikte bakımsız bir köy olarak görülür. Bir kadı ise bu bölgenin bakımını üstlenir ve bölge ‘’Kadıköy’’ olarak adlandırılır.
GALATA: SÜT VE DENİZİN BULUŞMASI
Rumca “süt” anlamına gelen “Gala” kelimesinden türeyen Galata, Bizans döneminde bölgedeki süthanelerden dolayı bu isimle anıldı. Başka bir rivayet ise İtalyanca “denize inen yol” anlamındaki “Galata”dan geldiğini öne sürüyor.
AŞİYAN: ŞAİRİN KUŞ YUVASI
Fars dilinde ‘’kuş yuvası’’ anlamına gelen Aşiyan, ünlü şair Tevfik Fikret’in evinin bu bölgede bulunması sebebiyle bu adı almıştır. Aşiyan, sanat ve edebiyat kültürünün bir simgesi olarak varlığını sürdürmektedir.
BOMONTİ: BİRA FABRİKASININ MİRASI
1902’de Bomonti kardeşlerin kurduğu bira fabrikası, semte adını verdi. Fabrikanın izleri silinse de Bomonti, bu endüstriyel mirasıyla İstanbul’un modern tarihinde yerini aldı.
PENDİK: BİZANS’IN SAVUNMA DUVARI
Bizans’ın ünlü ‘’her tarafı surlarla çevrili’’ duvarı anlamına gelen ‘’pantecion’’ veya ‘’pantiki’’ kelimesinden türeyen Pendik, kısaca ‘’duvar’’ demektir. Bu ilçe, İstanbul’un doğu kanadını koruyan bölge olarak bilinmektedir.
BAKIRKÖY: ATATÜRK’ÜN DOKUNDUĞU YER
Bizans döneminde ‘’Makri Hori’’ olarak bilinen bu bölge, Osmanlı’nın fethi sonrası ‘’Makriköy’’ adıyla anılmaya başlar. 1925 yılında ise Mustafa Kemal Atatürk’ün isteği üzerine uygulanan yabancı kökenli isimlerin değiştirilmesi uygulamasıyla burası artık ‘’Bakırköy’’ olacaktır.
BEBEK: BÖLÜKBAŞININ LAKABI
Fatih Sultan Mehmed döneminde bölgenin muhafazasını üstlenen “Bebek” lakaplı bir bölükbaşı, semte adını verdi. Onun köşkü ve hasbahçesi, Bebek’in tarihine damga vurdu.
ŞİŞLİ: ŞİŞÇİLERİN KONAĞINDAN MODERNLİĞE
Osmanlı’da şiş işiyle uğraşan bir ailenin ‘’Şişçiler Konağı’’ olarak anılan bu bölgesi, zaman içerisinde ‘’Şişliler Konağı’’ olur ve en sonunda ‘’Şişli’’ adını alır.
FERİKÖY: MADAM FERİ’NİN MİRASI
Sultan Abdülmecid ve Abdülaziz döneminde yaşayan Madam Feri’nin eşi adına bağışlanan geniş topraklar, onun ölümüyle semte ismini verdi: Feriköy.
BEYKOZ: ANTİK ÇAĞDAN OSMANLI’YA
Kökeni Antik Çağ’a kadar uzanan Beykoz, ilk başta ‘’Amykos’’ olarak bilinse de Yıldırım Beyazıt’ın fethi sonrasında ‘’Beykos’’ olarak adlandırılır. Fars dilinde ‘’köy’’ anlamı taşıyan ‘’kos’’, bölgedeki zengin sakinlerin de etkisiyle ‘’Beykoz’’ adına dönüşür.
