BBC’nin haberine göre Gürcistan güvenlik güçleri, geçen yıl hükümet karşıtı protestoları bastırırken Birinci Dünya Savaşı döneminde kullanılan “Camite” adlı kimyasal bir bileşiği tazyikli suya karıştırdı. Bu madde, Fransa tarafından 1910’larda geliştirilmiş ve uzun süreli etkileri nedeniyle 1930’larda terk edilmişti.

“Yanma hissi saatlerce gitmedi”

Tiflis’teki protestolara katılan çok sayıda kişi; ciltte yanma, yıkamayla geçmeyen bir acı, nefes darlığı ve haftalarca süren öksürük-kusma gibi belirtiler yaşadığını bildirdi.

Semptomlar uzun süre kalıcılığını korudu

Çocuk doktoru Konstantine Chakhunashvili, yüzlerce kişiden veri toplayarak uzun süreli semptomların olağandışı biçimde kalıcı olduğunu ortaya koydu. Çalışma uluslararası bir toksikoloji dergisi tarafından yayımlanmak üzere kabul edildi.

Kimyasala BBC ulaştı

BBC, kimyasal silah uzmanları ve Gürcistan çevik kuvvetinden muhbirlerle yaptığı görüşmelerde kullanılan maddenin camite olabileceğine dair işaretler buldu. Çevik kuvvette eski bir silah şefi, 2009’da test ettikleri bir kimyasalın aynı belirtilere sahip olduğunu ve etkisinin CS gazından “defalarca daha güçlü” olduğunu söyledi.

Envanter belgeleri: İki şüpheli kod

BBC, Gürcistan Özel Görevler Dairesi’ne ait 2019 tarihli bir envantere ulaştı. Listede “Kimyasal Sıvı UN1710” (trikloroetilen) ve “Kimyasal Toz UN3439” yer alıyordu. UN3439’un kapsadığı maddeler arasında, yalnızca bromobenzil siyanür—diğer adıyla camite—kalabalık kontrol kimyasalı olarak biliniyor.

Uzmanların yorumu: “Belirtiler Camite ile tutarlı”

Dünya çapında tanınan toksikolog Christopher Holstege, protestocuların yaşadığı uzun süreli semptomların Camite ile uyumlu olduğunu, CS gazı gibi modern kalabalık kontrol araçlarıyla açıklanamayacağını belirtti.

Uluslararası Hukuk ve Tepkiler

BM İşkence Özel Raportörü Alice Edwards, semptomların kalıcılığı nedeniyle olayların “deneysel silah kullanımı” şüphesi taşıdığını ve bunun ciddi insan hakları ihlali anlamına gelebileceğini söyledi. Gürcistan hükümeti ise iddiaları “saçma” olarak reddetti ve polisin yasal çerçevede hareket ettiğini açıkladı.

Gerilim sürüyor

Tiflis’teki protestolar, ağırlaştırılan cezalar nedeniyle küçülse de devam ediyor. Göstericiler hükümeti Rus çıkarlarına yakın olmakla suçluyor; iktidar partisi ise bunu kesin bir dille reddediyor.