İran’da son yıllarda etkisini giderek artıran kuraklık, su krizini derinleştirdi. Rezervlerin alarm vermesi ve yağışlardaki ciddi düşüşün ardından hükümet, çareyi komşu ülkelerden su satın almakta arıyor. İran Enerji Bakanı Abbas Aliabadi, “Bize su satmak isteyen ülke olursa alırız” sözleriyle bu planı kamuoyuna duyurdu. Ancak hem İran’ın hem de sınır komşularının kuraklıkla mücadele ettiği bir dönemde, bu girişimin ne kadar karşılık bulacağı belirsizliğini koruyor.
Bölgesel kuraklık genişliyor
DW'de yer alan habere göre İran, kuraklıktan en çok etkilenen ülkeler arasında yer alıyor. Özellikle son beş yıldır yağış miktarında belirgin azalma yaşanıyor. İran Meteoroloji Kurumu, yaklaşan 2025 sonbaharını “son 60 yılın en kurak dönemi” olarak tanımlarken, başkent Tahran’da bir önceki yıla kıyasla yüzde 40 oranında daha az yağış kaydedildi.
Durumun ciddiyeti karşısında, 10 milyonluk nüfusuyla İran’ın başkenti Tahran’da tahliye seçeneği dahi yetkililer tarafından gündeme getirildi.
Komşu ülkeler de su kriziyle karşı karşıya
İran’ın su temini için yönelmek istediği sınır komşuları ise benzer kuraklık sorunları yaşıyor. Irak, Afganistan ve Pakistan gibi ülkelerde, özellikle sınır bölgelerinde ciddi su kıtlığı yaşanıyor. Türkiye Meteoroloji Genel Müdürlüğü'nün son 12 aylık verilerine göre, Türkiye’nin İran’a komşu illeri de dahil olmak üzere çok geniş bir alanda orta ve şiddetli kuraklık etkili.
Su krizinin arkasında yanlış tarım politikaları da var
İran’daki kuraklık yalnızca iklim değişikliğiyle açıklanmıyor. Uzmanlara göre, ülkenin tarım politikaları da krizi derinleştiriyor. Çok su tüketen tarım ürünlerine sübvansiyon verilmesi ve sürdürülemez tarım uygulamaları, mevcut kaynakların hızla tükenmesine neden oluyor.
Birleşmiş Milletler uzmanı Kaveh Madani, Forbes dergisinde yayımlanan analizinde, "Şu an gözlemlediğimiz artık sadece bir su krizi değil, su iflasıdır. Uzun bir dönem boyunca doğanın ikame edebileceğinden daha fazla suyu harcayan sistemin çöküşüdür" ifadelerine yer verdi.
Tarımda radikal dönüşüm çağrısı
Madani, İran’da su kullanımının yaklaşık yüzde 90’ının tarım sektöründe gerçekleştiğine dikkat çekerek, bu alanda radikal tasarruf önlemleri alınmadığı sürece sorunun çözülemeyeceğini vurguladı. “Tarımda farklı bir bakışa ihtiyaç var” diyen uzman, sistemsel bir değişim olmadan su krizinin giderek derinleşeceği uyarısında bulundu.
İran hükümetinin komşularla su temini için atacağı adımlar ve tarım politikalarında olası reformlar, ülkenin gelecekteki su güvenliği açısından kritik öneme sahip olacak.