Gayrimenkul hukukunda önemli bir yere sahip olan vefa hakkı, özellikle zorunlu satış durumlarında eski malike bir güvence sunuyor. Peki, bu hak nasıl kurulur, kaç yıl süreyle geçerliliğini korur ve hangi durumlarda kullanılır? İşte hem alıcı hem de satıcı tarafın bilmesi gereken, vefa hakkına ilişkin tüm soruların yanıtları.
Vefa hakkı nedir?
Bir gayrimenkulü satın alma hakkının öncelikli olarak eski sahibine verilmesine vefa hakkı denir. Geri alım hakkı olarak da bilinen bu uygulama, eski sahibinin gayrimenkulü ileride tekrar satın alma hakkını saklı tutmasını sağlar. Bu hak, özellikle banka kredisini ödemekte zorluk yaşayan ve ipotekli gayrimenkulü bankaya devretmek zorunda kalan kişiler için önemli bir güvencedir. Banka, borç karşılığı devraldığı taşınmazı satışa çıkardığında, eski sahip vefa hakkını kullanarak öncelikle satın alabilir. Bunun yanı sıra, tarafların anlaşması durumunda herhangi bir satışta da bu hak tesis edilebilir.
Geri alım hakkı nasıl kullanılır ve süresi ne kadardır?
Gayrimenkul satışa çıkarıldığında, vefa hakkı tesis edilmişse eski malik öncelikli alım hakkına sahip olur. Bu hakkın kurulması, gayrimenkulün o anki yeni sahibinin mülkü kullanma, kiraya verme veya ondan gelir elde etme haklarını kısıtlamaz. Geri alım hakkının geçerlilik süresi ise en fazla 10 yıldır. Yani, hak tesis edilen satış işleminin üzerinden 10 yıl geçtiğinde, vefa hakkı otomatik olarak geçerliliğini yitirir. Ayrıca, sözleşmede aksi belirtilmedikçe bu hak başkasına devredilemez; yalnızca miras yoluyla varislere intikal edebilir.
Vefa hakkı sözleşmesi nasıl yapılır, ücreti nedir?
Geri alım hakkı, gayrimenkul satışı sırasında Tapu Müdürlüğü'nde ya da satış sonrasında noter huzurunda yapılan bir sözleşmeyle tesis edilir. Tarafların talebi üzerine tapu kütüğüne bu hakla ilgili bir şerh de düşülebilir. Sözleşme için nüfus cüzdanı, noter onaylı belge ve DASK poliçesi (binalar için) gereklidir. Ücretlendirme, işlemin nerede yapıldığına göre değişir. Satış sırasında tapuda kurulursa, tapu harcı dışında sadece binde 7,5 oranında damga vergisi ödenir. Satış sonrası noterde yapılırsa, binde 5,94 oranında tapu harcı tahsil edilir. Hakkın tapudan terkininde (silinmesinde) ise maktu bir harç alınır.