Kağıt üzerindeki projeler 15 Aralık 2025 itibarıyla resmen donanıma dönüştü. ABD Savunma Bakanlığı'nın enerji stratejisini kökten değiştirmeyi hedefleyen "Project Pele" kapsamında, proje ortağı BWX Technologies (BWXT) tarafından üretilen özel TRISO nükleer yakıtı, Idaho Ulusal Laboratuvarı'na (INL) teslim edildi. Bu gelişmeyle birlikte "konsept" aşaması bitti, saha operasyonu resmen başladı.
Kağıt üzerindeki proje sahaya indi
Lynchburg, Virginia'da son montajı yapılan reaktör gövdesinin 2026 başında Idaho'ya taşınması planlanıyor. 4 Aralık 2025'te gerçekleşen yakıt teslimatı ise projenin artık geri dönülemez bir noktaya ulaştığını kanıtladı. Takvime göre sistemin 2028 yılında tam kapasiteyle şebekeye elektrik vermeye başlaması hedefleniyor.
72 saatte kuruluyor, 10 yıl çalışıyor
Standart bir 20-foot (6 metre) nakliye konteyneri boyutlarında tasarlanan bu mikro reaktörler, C-17 kargo uçaklarıyla veya standart bir TIR dorsesiyle istenilen bölgeye taşınabiliyor. Sahaya indirildikten sonra sadece 72 saat (3 gün) içinde elektrik üretmeye başlayan sistem, görev bittiğinde ise 7 gün içinde soğuyup sökülerek nakliyeye hazır hale geliyor.
Leblebi kadar yakıtla 1 ton kömüre bedel
Sistemin en çarpıcı özelliği ise lojistik yükünü sıfıra indirmesi. Dizel jeneratörlerle beslenen bir askeri üs için günde binlerce galon yakıt taşıyan tanker konvoyları gerekirken, Project Pele 10 yıl boyunca yakıt ikmali istemiyor. Leblebi büyüklüğündeki tek bir TRISO yakıt peleti, enerji yoğunluğu bakımından 1 ton kömüre veya 150 galon petrole eşdeğer enerji sağlıyor. Bu durum, ABD ordusunun kayıplarının yüzde 50'sini oluşturan "yakıt konvoyu baskınlarını" tarihe gömebilir.
Çernobil korkusuna bilimsel yanıt: TRISO
Kamuoyundaki "nükleer patlama" korkusuna karşı ise bilim insanları "TRISO" teknolojisini işaret ediyor. Haşhaş tohumu büyüklüğündeki uranyum parçacıklarının seramik ve karbon katmanlarla zırh gibi kaplandığı bu teknoloji, 1600°C sıcaklığa kadar yapısını koruyor. Reaktörün en kötü senaryoda ulaşabileceği sıcaklık bu değerin altında kaldığı için fizik kuralları gereği "erime" (meltdown) imkansız hale geliyor.
Oyun severler: Fallout gerçek oldu
Gelişme sosyal medyada da geniş yankı buldu. Reddit ve X platformlarında teknoloji iyimserleri bu sistemin sivil hayata inmesiyle elektrik faturalarının tarih olacağını savunurken, endişeli bir kesim ise savaş alanındaki bir reaktörün vurulması durumunda "kirli bomba" etkisi yaratabileceğini tartışıyor. Oyun dünyasının tepkisi ise gecikmedi: "Fallout oyunundaki nükleer piller artık gerçek oldu."
