Birleşmiş Milletler (BM) Genel Kurulu’nun 18 Eylül 2024’te aldığı kararla İsrail’e verilen 12 aylık süre bugün sona erdi.
Söz konusu karar, Uluslararası Adalet Divanı’nın (UAD) 19 Temmuz 2024’te verdiği danışma görüşüne dayanıyordu. UAD, İsrail’in Gazze, Doğu Kudüs ve Batı Şeria’daki işgalini hukuka aykırı ilan ederek, işgali “en kısa sürede sonlandırması gerektiğini” vurgulamıştı.
Ancak sürenin dolmasına rağmen, İsrail’in işgali sonlandırmak yerine yeni yerleşim faaliyetleri başlattığı, saldırıları artırdığı ve Filistinlilere yönelik sistematik ihlallerini yoğunlaştırdığı dikkat çekiyor.
BM Genel Kurul kararının içeriği
Genel Kurul’un 124 ülkenin oyuyla kabul edilen kararında:
- İsrail’in işgalini sonlandırması,
- Tüm yeni yerleşim faaliyetlerini derhal durdurması,
- İşgal altındaki topraklardaki yerleşimcilerin tahliye edilmesi,
- Filistin’den gasbedilen topraklarla ticaretin kesilmesi,
- İşgale suç ortaklığı yapan kişi ve kuruluşlara yaptırım uygulanması çağrıları yer alıyordu.
Ayrıca devletlere, diplomatik, ekonomik ve hukuki araçlarla bu kararların uygulanmasını sağlama yükümlülüğü hatırlatılmıştı.
UAD’nin tarihi görüşü
UAD, Temmuz 2024’te açıkladığı görüşte İsrail’in:
- Gazze, Doğu Kudüs ve Batı Şeria’da işgalci olduğunu,
- Yerleşim politikalarının Cenevre Sözleşmeleri’ni ve uluslararası teamül hukukunu ihlal ettiğini,
- Yeni yerleşim faaliyetlerini derhal durdurması gerektiğini tespit etmişti.
Divan ayrıca, diğer devletlerin İsrail’in yasa dışı varlığını “tanımama” ve “desteklememe” yükümlülüğünü hatırlatmıştı.
Türkiye’nin tavrı netti
Türkiye, sürece aktif şekilde dahil olmuş, UAD’ye yazılı beyan sunmuş ve 26 Şubat 2024’teki duruşmalarda sözlü sunum yapmıştı. Ankara, İsrail’in işgalinin uluslararası hukuka aykırı olduğunu vurgulamıştı.
Birleşmiş Milletler'in barışa dair herhangi bir adım atmayan İsrail'e karşı şimdi ne yapacağı merak konusu.
