Hiç düşündünüz mü? Neden harika bir tatil yemeğinden çok, o yemeğin sonunda garsonun yaptığı küçük bir hatayı daha net hatırlıyoruz? Beynimiz, olumlu olayları hızlıca bir kenara bırakırken, olumsuz deneyimlere adeta yapışır. Bilim bu durumu "Olumsuzluk Eğilimi" (Negativity Bias) olarak adlandırıyor.

Beynimiz neden alarmda kalıyor?

Bu durum, beynimizin kötü niyetli olmasından değil, bizi koruma görevinden kaynaklanıyor. Geçmişte, atalarımız için bir tehdidi (zehirli bir yiyecek, tehlikeli bir hayvan) unutmak, hayatlarına mal olabilirdi.

  • Evrimsel Ders Çıkarma: Beyin, kötü bir olayı çok güçlü bir "Ders" olarak kaydeder. Bir tehlikeyi unutmamanız, o tehlikeden kaçınmanın en garanti yoludur. İyi anılar rahatlık verirken, kötü anılar hayati bir uyarı işlevi görür.

Anı merkezi farklı çalışıyor

Pozitif ve negatif anıların işlenmesi sırasında, beynimizde farklı mekanizmalar devreye girer:

  • Amigdala’nın Rolü: Tehlike veya stres anında beynin korku ve alarm merkezi olan Amigdala, hemen devreye girer. Bu merkez, olumsuz anıyı "Çok Önemli!" etiketiyle damgalar ve hafıza merkezi (Hipokampüs) bu anıyı çok daha sağlam bir şekilde depolar.

  • Sürekli Tekrarlama: Kötü bir şey yaşandığında, insanlar genellikle "Nerede hata yaptım?", "Bunu nasıl düzeltebilirim?" diye sürekli düşünür. Bu sürekli düşünme hali, anıyı her seferinde yeniden güçlendirir ve unutulmasını neredeyse imkansız hale getirir. İyi anıları genelde bu kadar derinlemesine analiz etmeyiz.

Özetle, beyniniz size kötü anıları sık sık göstererek "Sakın bir daha bu hatayı yapma!" mesajını vermeye çalışıyor. Bu da bizi hayatta tutan ilkel bir programlamanın sonucu.