Yoğun iş temposu, stresli yaşam ve kaygı bozukluklarının yaygınlaşmasıyla birlikte panik atak, modern çağın en sık karşılaşılan ruhsal krizlerinden biri haline geldi. Aniden başlayan ve kişiyi "kalp krizi geçiriyorum" hissine sürükleyen bu ataklar, hem fiziksel hem de duygusal belirtilerle kendini gösteriyor. Peki, panik atak belirtileri nelerdir, atak anında ne yapılmalı ve tedavisi nasıl ilerler?
Panik atağın 8 belirtisi: Kalp krizinden nasıl ayırt edilir?
Panik atak, aşağıdaki belirtilerden en az dördünün aniden başlayıp 10 dakika içinde zirveye ulaşmasıyla tanımlanır:
- Çarpıntı, kalp atışlarını duyumsama veya kalp hızında artış.
- Terleme.
- Titreme veya sarsılma.
- Nefes darlığı veya boğuluyormuş gibi hissetme.
- Göğüs ağrısı veya göğüste sıkışma hissi.
- Baş dönmesi, sersemlik hissi, bayılacak gibi olma.
- Gerçekdışılık (derealizasyon) veya bedeninden ayrılmış hissetme (depersonalizasyon).
- Kontrolü kaybetme veya "çıldırma" korkusu.
Önemli ayrım: Panik atakta göğüs ağrısı genellikle batıcı veya iğnelenme şeklinde olur ve hareketle değişmez. Kalp krizinde ise ağrı daha yaygın, baskılayıcı ve sırta, kola yayılabilir. Şüphe durumunda acil servise başvurmak hayati önem taşır.
Panik atak anında 5 adımda sakinleşme tekniği
Atak sırasında zihin ve beden kontrolünüzü yeniden kazanmak için bu basit adımları izleyin:
- Dur ve Fark Et: "Bu bir panik atak, geçecek" diyerek durumu tanıyın. Tehlike değil, yanıltıcı bir alarm olduğunu kendinize hatırlatın.
- 5-4-3-2-1 Tekniği: Duyularınıza odaklanın. 5 şey görün, 4 şey dokunun, 3 şey duyun, 2 şey koklayın, 1 şey tadın. Bu, beyninizi şimdiki ana getirir.
- Diyafram Nefesi: Bir elinizi göğsünüze, diğerini karnınıza koyun. 4 saniyede burnunuzdan nefes alın (karnınız şişmeli), 7 saniye tutun, 8 saniyede ağzınızdan yavaşça üfleyerek verin.
- Buz Küpü veya Soğuk Su: Bileklerinize veya yüzünüze soğuk su çarpın veya bir buz küpünü avucunuzda tutun. Soğuk, sinir sistemini "şoklayarak" dikkati dağıtır.
- Güvenli Yere Odaklan: Bulunduğunuz yerde güvende olduğunuzu, atakların geçici olduğunu ve daha önce de atlatabildiğinizi düşünün.
Panik atağın ardında yatan 6 temel neden
Panik atak, tek bir nedene bağlı değildir; biyolojik, psikolojik ve çevresel faktörlerin birleşimiyle ortaya çıkar:
- Genetik Yatkınlık: Ailede anksiyete bozukluğu olanlarda görülme riski daha yüksek.
- Beyin Kimyasındaki Dengesizlikler: Noradrenalin, serotonin gibi nörotransmitterlerin işleyişindeki sorunlar.
- Stresli Yaşam Olayları: İş kaybı, ayrılık, finansal sorunlar veya travmatik olaylar tetikleyici olabilir.
- Anksiyete Bozuklukları: Yaygın anksiyete, sosyal fobi gibi durumlar panik atağa zemin hazırlayabilir.
- Madde Kullanımı: Aşırı kafein, alkol, sigara ve uyarıcı maddeler atakları tetikleyebilir.
- Fizyolojik Hassasiyet: Nefes alışkanlıklarındaki bozukluklar veya bazı bedensel hastalıklar (tiroid problemleri gibi) atakları taklit edebilir.
