Türkiye'nin salçalık domates üretiminin kalbi olan Bursa'nın Karacabey ilçesinde, geçen yıl yaşanan fiyat çöküşü çiftçiyi vurdu ve bu yıl ekim alanlarının yaklaşık yüzde 40 azalmasına yol açtı. Üretimdeki bu daralma, fiyatların geçen yıla kıyasla üç katına çıkmasına neden oldu.
Fiyatlar Nasıl Değişti?
Geçen yıl tonu 1.500 TL'ye kadar düşen salçalık domates fiyatları, çiftçileri zor durumda bırakmış ve protestolara sahne olmuştu. Karacabey Ziraat Odası 2. Başkanı Ramazan Düzen'in verdiği bilgiye göre, bu yıl:
- Serbest piyasada ton fiyatı: 4.500 - 4.800 TL
- Fabrika teslim fiyatı: 4.700 - 4.850 TL
Üretim Neden Düştü?
Geçen yıl yaşanan ağır zarar, çiftçiyi domates ekiminden uzaklaştırdı. Bölgede domates ekim alanı:
- Geçen yıl: Yaklaşık 150.000 dekar
- Bu yıl: Yaklaşık 80.000 - 90.000 dekar (yaklaşık yüzde 40 azalış)
Bu, yaklaşık 400 bin tonluk bir üretim kaybı anlamına geliyor. Çiftçiler, daha az riskli gördükleri karpuz, mısır gibi ürünlere yöneldi.
"Çiftçi Zarara İmza Atmadı"
Ziraat Odası Başkanı Düzen, fabrikaların yıl başında 4.200-4.300 TL bandında taahhütlü alım fiyatı açıkladığını, ancak çiftçilerin geçen yılın acı tecrübesi nedeniyle bu fiyata bile "Zarara imza atmadı" ve ekim yapmadığını belirtti. Düzen, "Geçen yıl her köyde çiftçiler zararını karşılamak için tarlasını, traktörünü sattı. Yapılan zarar 3-5 yılda kapatılacak gibi değil" ifadelerini kullandı.
Maliyetler Kar Etmeye Yetmiyor
Başkan Düzen, kendi işletmesinden örnek vererek çiftçinin içinde bulunduğu zor durumu şöyle özetledi:
"Dönüm maliyeti 40.000 TL. Ortalama 7 ton verimle, kilosunu 5 TL'den sattığınızda elinize 35.000 TL geçer. Dönüm başına 5.000 TL zarar kaçınılmaz oluyor."
Düzen, buğday, mısır, ayçiçeği gibi temel ürünlerde çiftçiye yeterli destek verilmezse, benzer arz şokları ve fiyat dalgalanmalarının diğer ürünlerde de yaşanmaya devam edeceği uyarısında bulundu.
