İsrail’in geçtiğimiz hafta gerçekleştirdiği hava saldırısının ardından İran’dan gelen karşılık, iki ülkeyi resmen olmasa da fiilen bir savaşa sürükledi. İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu’nun ‘’Gerekirse haftalarca sürecek’’ şeklindeki resti ile İran’ın ateşkese kapıları kapalı tutması, savaşın kısa vadede bitme ihtimalini oldukça zayıflattı. Foreign Policy ise şiddeti giderek artan çatışmaların yaratacağı muhtemel senaryoları derledi.
İran kontrollü şekilde çekilebilir
İran’ın kontrollü bir şekilde geri çekilmesi ve ateşkese yönelmesi, en ihtimal dahilindeki senaryolardan biri olarak görülüyor. İran, iç kamuoyuna “intikam alındı” mesajı vermek için sembolik saldırılar düzenleyip, uluslararası baskılara kulak vererek ateşkesi kabul edebilir. Bu durum, Hizbullah’ın 2023’teki çatışmalardan sonra İsrail’le vardığı ateşkese benzer bir yol izleyebilir. İsrail’in istihbarat destekli suikastları ve askeri hedeflere yönelik saldırıları, İran liderliğinde karmaşa yaratmış olabilir, bu da Tahran’ı savaşı tırmandırmak yerine geçici olarak geri adım atmaya itebilir.
İran direnmeye devam edebilir
Senaryolardan bir diğeri ise İran’ın sınırlı seviyedeki saldırılarla İsrail’e karşı ‘’direndik’’ mesajı vererek uluslararası bir baskı yaratması. Özellikle Fransa ve İngiltere gibi güçlü ülkelerin de gerilime dahil olması, ABD Başkanı Donald Trump’ın İran’a yeni bir anlaşma teklifiyle gitmesine ve dolasıyla İsrail’in eylemlerinin de sınırlanmasına sebep olabilir. Fakat İran, saldırı altında alacağı bu teklifi, zayıf olarak görüleceği endişesiyle kabul etmeyebilir.
Bölgesel bir yangın yaşanabilir
En endişe verici senaryo ise savaşın bölgesel bir yangına dönüşmesi. İran’ın ABD üslerini hedef alması durumunda Washington doğrudan çatışmaya dahil olabilir. İran, ABD’yi İsrail’in saldırılarına dolaylı olarak ortak sayarsa, ABD İran’ın nükleer tesislerini vurabilir. Buna karşılık İran, Yemen, Irak ve Lübnan’daki vekil güçleriyle İsrail ve ABD hedeflerine saldırılar düzenleyebilir, bu da uluslararası terör riskini artırabilir.
En kötü senaryo: Sürekli savaş
Çatışmanın yoğunluğunun azalmasına rağmen resmi bir ateşkesin olmaması, İsrail-İran gerilimini ‘’sürekli savaş’’ haline getirebilir. İsrail, İran hedeflerine zaman zaman saldırılar düzenleyebilir, İran da aynı şekilde İsrail hedeflerini belirli zaman aralıklarıyla vurabilir. Daha da endişe verici olanı ise İran’ın bu süreçte nükleer programını gizlice hızlandırması.
İran intikam yoluna gidebilir
Son senaryoda ise kısa vadeli bir ateşkes veya ara anlaşma sağlansa bile, İran’ın uzun vadeli intikam planları peşinde koşabileceği belirtiliyor. Suikastlar veya yurtdışında düzenlenebilecek terör eylemleriyle İsrail’e zarar vermeyi sürdürebilir. Aynı zamanda, ABD ile diplomatik görüşmeler yeniden başlayabilir, ancak bu süreç çatışmanın gölgesinde zorlu ilerleyebilir.
