Elektronik sigaralar, klasik sigaranın görüntü ve kokusundan arındırılmış "daha güvenli" alternatif olarak sunuluyor. Ancak uzmanlar ve yapılan bilimsel araştırmalar, bu şık cihazların arkasında en az klasik sigara kadar karmaşık ve derin tehlikeler barındırdığı konusunda uyarıyor.
Peki, buharın arkasındaki kimyasal gerçek ne?
"Yanma yok, agresif dönüşüm var"
E-sigaralar, tütünü yakmadığı için yanma ürünleri oluşturmuyor. Ancak likit, 200-300 dereceye ısıtıldığında agresif bir kimyasal dönüşüm yaşanıyor. Bu süreçte formaldehit gibi güçlü kanserojenler, akrolein gibi akciğer dokusunu tahrip eden toksinler ve cihazın metal bobinlerinden kopan nikel, krom, alüminyum parçacıkları buhara karışıyor. En büyük sorun ise, hangi cihazda hangi zararlı maddenin açığa çıkacağının tam olarak bilinememesi.
Meyve aromalarının arkasındaki akciğer düşmanları
Elektronik sigarayı cazip kılan meyveli, tatlı aromalar aslında en büyük risklerden birini taşıyor. Gıdada güvenli kabul edilen aroma kimyasalları, solunduğunda akciğer için tamamen farklı bir tehdit oluşturuyor. Örneğin, diacetyl maddesi "patlamış mısır işçisi akciğeri" olarak bilinen ciddi bir hastalığa neden olurken, benzaldehit bronşlarda kronik tahriş yaratıyor. Uzmanlar, bu maddelerin akciğerde "mikro yanıklar" ve kalıcı iltihaba yol açtığını belirtiyor.
Daha ince parçacıklar, daha güçlü bağımlılık yapıyor
E-sigaralar, nikotini klasik sigaraya göre çok daha etkili bir şekilde vücuda taşıyor. Isıtılmış glikol karışımları, nikotini daha küçük parçacıklara bölerek kan dolaşımına hızla karışmasını sağlıyor. Bu durum, elektronik sigaranın bağımlılık yaratma potansiyelini klasik sigaradan daha yüksek hale getiriyor. Bağımlılık uzmanları, "E-sigara, beynin nikotini nasıl isteyeceğini de yeniden biçimlendiriyor" uyarısında bulunuyor.
"Ölçülemeyen risk"
Elektronik sigaralarla ilgili en büyük sorunlardan biri de standart olmamaları. Her marka, model, bobin türü, watt ayarı ve likit, farklı bir kimyasal karışım üretiyor. Bu, bilimsel araştırmaları bile zorlaştıran bir kaosa neden oluyor. Araştırmacılar, aynı likitte sadece ısı ayarının değişmesinin bile tamamen farklı toksik bileşikler oluşturabileceğini vurgulayarak, e-sigara için "ölçülemeyen risk" tanımını kullanıyor.
Elektronik sigara mı daha zararlı sigara mı?
Peki, elektronik sigara mı yoksa klasik tütün ürünleri mi daha zararlı? Bilimsel verilere göre ikisi de vücuda farklı mekanizmalar üzerinden ciddi zarar veriyor. Geleneksel sigarada tütünün yanmasıyla katran, karbon monoksit ve binlerce toksik yanma ürünü ortaya çıkarak kalp-damar ve akciğer hastalıklarına yol açıyor.
Elektronik sigarada ise yanma olmadığı için bu maddeler azalıyor; ancak bu kez yüksek ısıda parçalanan likitlerden formaldehit, akrolein gibi kanserojen bileşikler, ayrıca cihaz bobinlerinden kopan nikel ve krom partikülleri açığa çıkıyor. Bu mikroskobik aerosol parçacıkları klasik sigara dumanından daha derine inerek alveollere kadar ulaşıyor ve kronik inflamasyona neden oluyor.
Kısacası sigara da e-sigara da farklı yollarla akciğeri, damarları ve bağışıklık sistemini etkileyen güçlü toksik yük oluşturuyor; biri “dumanla”, diğeri “kimyasal dönüşümle” zarar veriyor. Bu nedenle her iki ürün de sağlığın ciddi şekilde bozulmasına yol açan yüksek riskli alışkanlıklar arasında yer alıyor.
