Kedilere duyulan sevgi, pek çok kişi için yalnızca bir ilgi değil, derin ve güçlü bir bağ anlamına geliyor. Bu tüylü dostlar, yalnızlık anlarında güven veren sırdaşlar ve rahatlatıcı bir varlık olabiliyor. Peki, bu yakın ilişki hem psikolojik hem de fiziksel sağlığımız için faydalı mı? Genetikçiler, psikologlar ve enfeksiyon hastalıkları uzmanları, kedilerin insanlarla böylesine güçlü bir bağ kurmasının ardındaki nedenleri ve bu ilişkinin sağlığa etkilerini araştırıyor.
9.500 yıllık kadim bir birliktelik
Bugünkü evcil kedilerin atası, DNA analizlerine göre Bereketli Hilal bölgesinde yaşayan Afrika yaban kedisi, Felis silvestris lybica. İnsanlarla kedilerin ilişkisi de oldukça eski; Kıbrıs’taki bulgulara göre yaklaşık 9.500 yıl önce başlıyor.
Fransız Ulusal Bilimsel Araştırma Merkezi’nden Dr. Eva-Maria Geigl, kedilerin aslında “ortakçı” bir şekilde evcilleştiğini söylüyor:
"İnsan yerleşimlerine, tahıl stoklarıyla beslenen kemirgenler yüzünden yaklaştılar. Bu özel insan ortamına adapte oldular, bu onlar için evrimsel bir avantajdı. İnsanların da kedileri etrafta bulundurmak için gerçek bir çıkarı vardı."
Kedilerin çekiciliğinin sırrı: “Seçilmiş hissetmek”
Washington Eyalet Üniversitesi'nden Dr. Patricia Pendry'ye göre, kedilerin ayırt edici ve bazen öngörülemez davranışları insanlara karşı direnilemez olabilir:
"Bize verdikleri ince ve biraz tahmin edilemez tepkiler, bize 'seçildiğimiz' algısını veriyor. Ayrıca, tepkilerinin ortaya çıkması biraz daha zaman aldığı için, kedinin ne yapacağını bilme arzusuyla büyüleniyoruz."
Dr. Pendry, bu durumu "neredeyse bağımlılık yaratan" bir ilgi olarak tanımlıyor. Bazı araştırmalar, kedilerin paylaştığı büyük gözler ve oyuncu davranışlar gibi bebeksi özelliklerin, içgüdüsel olarak ilgimizi çektiğini öne sürüyor.
Kediler sağlığımızı nasıl etkiliyor? Araştırmalar ne diyor?
Araştırmalar, kedi sahipliğinin (alerjisi olmayanlar için) hem fiziksel hem de psikolojik faydaları olduğunu gösteriyor.
- Kalp Sağlığı: 2009 tarihli bir çalışma, bir kedi sahibi olan kişilerin, hiç kedi sahibi olmamış kişilere kıyasla kalp krizinden ölme riskinin daha düşük olduğunu buldu.
- Ruh Sağlığı: Birleşik Krallık'taki Cats Protection adlı hayır kurumunun 2011 anketine katılanların yüzde 93.7'si, kedi sahibi olmanın ruh sağlıkları için faydalı olduğunu belirtti.
- Alerji Riski: Bir çalışma, kedi de dahil olmak üzere birden fazla evcil hayvanla büyüyen çocuklarda alerji gelişme olasılığının azaldığını gösterdi.
Toksoplazma endişesi gerçek mi?
Kedi dışkısında bulunabilen mikroskobik bir parazit olan Toxoplasma gondii'nin, şizofreni için bir tetikleyici olabileceği yönünde endişeler dile getirilmişti. Ancak 2016'da yapılan kapsamlı bir inceleme, T. gondii ile şizofreni, depresyon veya kişilik değişiklikleri arasında ikna edici bir kanıt olmadığını ortaya koydu.
Okşamak, oksitosin salgılatıyor, stres hormonunu bastırıyor
Dr. Pendry, kedilerin bize "ilgi gösterdiğini, yalnızlığımızı hafiflettiğini, rahatlık, eğlence, oyun ve sevgi sağladığını" söylüyor. "Bize özel bir şekilde onları okşama/sevme ve kucağımızda tutma izni verirler ki bunun oksitosin salgılamamızı sağladığını, bunun da bir stres hormonu olan kortizol üretimini baskıladığını biliyoruz" diye ekliyor.
Dr. Pendry, "Faydaların karşılıklı olduğuna inanıyorum. Onlara verdiğimiz sevgi hoş karşılandığı sürece, onlar da bizden benzer bir rahatlık ve aidiyet duygusu türetiyor" diyor.
