Günlük hayatımızda milyarlarca insan ilaçlarını genellikle ağız yoluyla alıyor. Evde kullanım için en kolay ve güvenli yöntem olarak bilinen bu alışkanlık, bazen beklenmedik sorunlara yol açabiliyor. Hapların yemek borusunda takılmasıyla ortaya çıkan ilaç kaynaklı özofajit, bunlardan biri.
Hap yemek borusunun alt kısmındaki dar bölgede takıldığında erimeye başlar ve içerdiği aktif maddeler doğrudan hassas dokulara temas ediyor. Çoğu zaman asidik veya alkalik olan bu maddeler, temas ettikleri yerde tahrişe ve iltihaplanmaya neden olabiliyor.
Belirtiler ve risk grupları
Özofajit genellikle yemek borusunda keskin, lokalize bir ağrı ile kendini gösterir. Yutkunurken ağrı, göğüs arkasında yanma hissi veya ses değişiklikleri görülebiliyor. Nadiren tedavi edilmezse, hasar derinleşip ülserlere ve ciddi enfeksiyonlara yol açabiliyor.
Orta yaşlı kadınlar, düzenli ilaç kullanma olasılıklarının yüksek olması nedeniyle daha sık etkileniyor. Yaşlılarda ise yemek borusunun hareket yeteneğinin azalması, hapların mideye sorunsuz geçmesini zorlaştırıyor. Kalp veya tiroid gibi organlarda büyüme veya şekil değişiklikleri olan kişiler ile çocuklar da risk altında.
Hangi ilaçlar tehlikeli olabilir?
Bazı ilaçlar özellikle uzun süreli kullanıldığında yemek borusunu tahriş edebiliyor. Kemik sağlığı için kullanılan tabletler, antibiyotikler, ağrı kesiciler ve bazı vitamin-mineral takviyeleri en bilinen örnekleri olarak karşımıza çıkıyor. Kafein tabletleri, potasyum, C ve E vitamini gibi takviyeler yanlış alındığında doku hasarına yol açabilir. Jelatin kapsüller ise nem çekerek yemek borusunda yapışabilir ve tahrişe neden olabiliyor.
Önlemek ve tedavi etmek mümkün mü?
İyi haber: çoğu hafif vakada sorun, ilacı bırakmakla veya doğru şekilde almakla birkaç gün içinde geçer. Önemli olan, basit önlemleri uygulamak:
- Hapları mutlaka bir bardak suyla almak
- Dik oturmak ve mümkünse 30 dakika boyunca yatmamak
- İlaçların talimatlarına dikkatle uymak
Bazı ilaçlarda farklı formülasyonlar veya enjeksiyon gibi alternatif yollar tercih edilebilir. Uzun süreli tedavilerde mide asidini azaltan ilaçlar veya tahrişi engelleyen bariyerler kullanılabilir. Ayrıca, birden fazla ilacı aynı anda almak yerine tek tek almak ve büyük tabletleri bölmek de faydalı oluyor.
