Dünya Bankası’nın yayımladığı yeni rapor, Suriye’nin 13 yılı aşkın süredir devam eden iç savaşın ardından karşı karşıya olduğu yıkımın boyutunu gözler önüne serdi. “Syria Physical Damage and Reconstruction Assessment 2011–2024” başlıklı rapora göre, ülkenin yeniden inşası için gereken toplam maliyet 216 milyar dolar olarak tahmin ediliyor.
Savaşın Yarattığı Fiziksel Tahribatın Boyutu Belli Oldu
Rapora göre, Suriye’nin savaş öncesi toplam sermaye stokunun yaklaşık üçte biri zarar gördü. Altyapı, konutlar ve ticari yapılar dahil olmak üzere fiziksel varlıklarda meydana gelen doğrudan hasarın toplam tutarı 108 milyar doları buldu.
Bu hasarın yüzde 48’i altyapıya, yüzde 30’u konutlara, yüzde 22’si ise konut dışı binalara ait. En fazla yıkımın yaşandığı bölgeler arasında Halep, Rif Dimashq ve Humus öne çıkıyor.
Yeniden İnşa Maliyeti 216 Milyar Doları Bulabilir
Rapor, hasar gören varlıkların yeniden inşası için maliyetlerin 140 ila 345 milyar dolar arasında değişebileceğini belirtiyor. En gerçekçi tahmin olan 216 milyar dolar; 75 milyar dolarlık konut, 59 milyar dolarlık ticari yapı ve 82 milyar dolarlık altyapı yatırımı gerektiriyor. Özellikle Halep ve Rif Dimashq eyaletlerinin yeniden inşasında en yüksek yatırım ihtiyacı öngörülüyor.
Dünya Bankası Orta Doğu Direktörü Jean-Christophe Carret, bu süreçte uluslararası dayanışmanın önemine dikkat çekerek şöyle dedi:
“Önümüzdeki zorluklar çok büyük, ancak Dünya Bankası, Suriye halkı ve uluslararası toplumla birlikte çalışarak iyileşme ve yeniden yapılanmayı desteklemeye hazırdır.”
Suriye Ekonomisi Derin Kayıplar Yaşadı
Rapor, ülkenin ekonomik çöküşünü de rakamlarla ortaya koydu. Suriye’nin reel GSYİH’si 2010 ile 2022 arasında yaklaşık yüzde 53 oranında azaldı. Nominal olarak ise GSYİH, 2011’deki 67,5 milyar dolardan 2024 itibarıyla 21,4 milyar dolara düştü. Bu durum, yeniden yapılanma maliyetinin ülkenin 2024 yılı GSYİH’sinin neredeyse on katı olduğunu gösteriyor.
Uluslararası Destek Çağrısı
Suriye Maliye Bakanı Yisr Barnieh, ülkenin yeniden inşa sürecinde küresel desteğin hayati önem taşıdığını vurguladı:
“Bu rapor, yıkımın muazzam boyutları ve önümüzdeki yeniden inşa maliyetleri hakkında kritik bir temel sağlıyor. Şimdi, her zamankinden daha fazla, uluslararası toplumun Suriye'nin temel altyapısını yeniden inşa etmesine, toplulukları canlandırmasına ve halkı için daha dayanıklı bir gelecek için temeller atmasına yardımcı olmak üzere destek ve ortaklık sağlaması zorunludur.”
Barnieh, ülkenin geleceği için uluslararası toplumun dayanışma göstermesi gerektiğini belirterek, özellikle altyapı ve yerel toplulukların yeniden inşasının öncelikli olduğunu ifade etti.
Raporun Kapsamı ve Amacı
Dünya Bankası tarafından yayımlanan değerlendirme, 2011–2024 dönemini kapsayan ulusal ölçekte bir hasar analizine dayanıyor. Çalışma, Global Facility for Disaster Reduction and Recovery (GFDRR) desteğiyle yürütüldü. Rapor, sektör bazında ayrıntılı veriler içermese de, yeniden yapılanma planlarının şekillendirilmesi için temel bir çerçeve sunuyor.
Suriye Güncel Harita 2025
2025 yılı itibarıyla Suriye, Akdeniz kıyısı, Türkiye, Irak, Ürdün ve Lübnan ile sınır komşuluğu bulunan bir ülke olarak konumlanıyor.
Coğrafi ve idari yapısı itibarıyla 14 eyaletten oluşuyor ve başkenti Şam’dır.
2025 tarihli haritalarda, dış sınırların büyük ölçüde sabit olduğu ancak iç bölgelerde kontrol alanlarının sürekli değiştiği görülüyor.
Suriye’de Kim Hangi Bölgede Kontrolü Elinde Tutuyor?
“Suriye Güncel Harita 2025” çerçevesinde dikkat çeken en büyük değişken, farklı aktörlerin sahadaki kontrol dağılımı oldu. Araştırmalara göre:
- Resmî hükümet güçleri, Başkent Şam, batı kıyı şeridi ve büyük ölçüde Hama, Humus gibi merkezi eyaletlerde hâkimiyetini sürdürüyor.
- Kürt liderliğindeki bir birlik (SDF gibi) ülkenin kuzey ve doğu bölgelerinde önemli ölçüde etki alanı oluşturmuş durumda.
- Kuzeybatı’da ise muhalif gruplar ve Türk destekli unsurlar gibi farklı aktörler birden çok bölgeyi kontrol ediyor; bu durum haritalarda renkli ve dinamik bir dağılım yaratıyor.
